Verontwaardiging. Dat is het gevoel dat velen van ons bekruipt als we de jaarlijkse energierekening zien oplopen. Het gemiddelde Nederlandse huishouden betaalt nu bijna €1.000 meer voor gas en elektriciteit dan in 2021. Dat is een forse stijging, en voor het midden- en kleinbedrijf (MKB) is de situatie nog nijpender. Het is geen verrassing dat de energiekosten voor bedrijven in Nederland dit jaar maar liefst 30% hoger liggen dan in Duitsland en 70% hoger dan in België. Dit verschil is voor een groot deel te wijten aan belastingen, want de kale gas- en stroomprijzen – de zogeheten commodity – zijn in deze landen vrijwel gelijk.
Waarom betalen we meer?
De oorzaak zit niet in de energiemarkt zelf, maar in de manier waarop overheden energie belasten. Neem Nederland bijvoorbeeld: waar onze zuiderburen en oosterburen lagere belastingtarieven hanteren, worden bedrijven hier geconfronteerd met hoge heffingen. De industrie in de EU betaalt komend jaar zelfs 5 keer zoveel voor aardgas en energie als die in de Verenigde Staten. Dit verschil kan niet volledig worden toegeschreven aan marktwerking, maar eerder aan het beleid dat Europa heeft ingezet voor verduurzaming en energietransitie.
Zoals Martien Visser treffend illustreert in zijn grafiek, zorgen eerdere beleidsmaatregelen ervoor dat de gaskosten per huishouden stijgen met €400 per jaar, zoals ook Essent recentelijk meldde. En dat is nog maar het begin. De kosten voor nieuw beleid – zoals investeringen in groene energie – komen bovenop de bestaande gasbelasting en niet in plaats daarvan. Voeg daarbij de stijgende kosten voor het elektriciteitsnetwerk en je krijgt een complete optelsom die gezinnen én bedrijven hard treft.
Wat kunnen we nog doen?
Het lijkt misschien alsof er weinig ruimte is om nog enige controle te houden over deze kostenstijgingen. Toch is er één element waar we invloed op hebben: de kale inkoopprijs van energie. De strategische keuzes die bedrijven maken over hun energiecontracten kunnen hier een verschil maken. Het selecteren van de juiste inkoopstrategie – zoals dynamische contracten of vaste prijzen op het juiste moment – kan zorgen voor kostenbesparingen op de lange termijn.
Juist in een tijd waarin bedrijven in de concurrentiepositie worden gedwongen door stijgende energiekosten, is het essentieel om slim in te kopen. De energieprijzen fluctueren continu, en door bijvoorbeeld te profiteren van gunstige momenten op de markt, kunnen bedrijven hun kosten drukken. Het is wellicht niet de oplossing voor alle financiële druk die energiebelastingen veroorzaken, maar het is wél een stap in de goede richting.
De toekomst van energie
De harde realiteit is dat deze kosten niet verdwijnen. De verduurzaming van onze energievoorziening brengt nu eenmaal extra lasten met zich mee, maar voor bedrijven in Nederland betekent dit ook dat ze steeds meer moeten betalen voor hun energieverbruik. In de strijd om competitief te blijven, moeten we alles op alles zetten om die kale inkoopprijs zo laag mogelijk te houden en te investeren in slimme, duurzame energie-oplossingen.
Terwijl we dus verontwaardigd mogen zijn over de forse stijgingen, moeten we tegelijkertijd vooruitkijken naar wat wél binnen onze invloedssfeer ligt. Naast het stemhokje eens in de 4 jaar en misschien nu wel snel, transparantie en flexibiliteit in je energiebeleid, gecombineerd met strategische keuzes, zijn daarbij de sleutel.
